Orta Çağ’da Okçular – Türkler’de Okçuluk, Okçu Savaşları, Okçuların Önemi

Ortaçağ ordularında okçuların önemi çok büyüktü. Yay veya arbalet kullanan okçular, düşmanın düzenini bozmak, atlarını öldürmek, yıldırma yapmak ve morallerini bozmak amacıyla çok kullanılırlardı. Eski Türkler’de okçuluk çok önemliydi. Çocuklar, 4 yaşından itibaren ata binmeyi, 6 yaşından itibaren de sahte oklarla ok çekmeyi, at üstünde ok atmayı öğrenirlerdi. Türkler’in yayları daha ufaktı ve ortalama menzilleri 150 metre civarıydı. Bu, İngiliz yaylarına göre daha düşük bir menzildi ancak Türkler de önemli olan okun menzili değil, daha fazla ok atmak ve düşmanı yıldırmaktı. 

Atlı okçu olan Türkler, düşmana yaklaşır, ok yağmuru yapar ve geri çekilirlerdi. Düşman onu kovalamaya başladığında ise ok atmaya devam ederek geri çekilirlerdi ve düşman onu asla yakalayamazdı. Düşmanın atını öldürür, kendisini de yaralayarak yıpratırdı. Bu taktik, Moğolların da çok kullandığı bir taktikti. Moğol ordusunda hemen her asker atlı okçuydu. Her biri yanında bir uzun bir kısa menzilli yay taşır, bu yaylar için de yüzden fazla ok taşırlardı. Sahte geri çekilme sırasında düşman askerlerinin sayılarını bu oklarla azaltırlar, bu sayede düşmana göre az sayıda olmalarına rağmen, kendilerinden kat be kat büyük orduları yenebilmişlerdir. Eski Türkler‘de de durum farklı değildi. Timur ordusu buna en güzel örnektir.

Avrupa’da okçuluk deyince akla gelen ilk millet İngilizler’dir. İngiliz okçuları, Fransa ile yaptıkları yüz yıl savaşlarında, İngiltere’ye çok büyük üstünlük sağlamışlardır. Fransızlar, çok sayıda ve zırhlı şövalyelerine güvenmesine rağmen Agincourt savaşında 5 bin kadar İngiliz okçusuna yenilmişlerdi. İngiliz okçular, önlerine mızrak çakarak bir koruma setti oluşturmuşlardı ve Fransız şövalyeleri ağır zırhlı atlarıyla bu duvarı aşamıyorlardı. Onları seri bir şekilde ok atarak etkisiz hale getiren İngilizler, kısa bir sürede savaşı kazandılar ve çok sayıda şövalyeyi de esir ettiler.

İngiliz okçularının yayları 1.8 metre boyundaydı, yani neredeyse kendi boylarında idi. Çekiş gücü 230kg civarıydı. Menzilleri ise 200-250 metre civarıydı. Dakikada 8-12 arası ok atabiliyorlardı. Çocukluklarından beri okçuluk eğitimi alıyorlardı ve en iyi bildikleri iş buydu. Okları nişan alarak değil rastgele ve çok sayıda atıyorlardı. 

Arbalet Okçuları, Arbalet Nedir?

Arbaletli okçular arbalet yada Tatar yayı denen yayları kullanırlardı. Bunlar yakın menzildeki hedefleri vurabiliyorlardı. Arbalete ok konuluyor, ardından yayı çekilerek silah kurulmuş oluyordu. Haliyle arbaletli okçular, yaylı okçulara göre daha az atış yapabiliyordu. Dakikada 1 veya 2 atış ancak yapabiliyorlardı. Ancak onların okları çok daha öldürücü oklardı. Çünkü hem çekiş gücü yüksekti hem de daha yakından atış yapıldığı için şövalye zırhlarını bile kolaylıkla delip geçebiliyorlardı. Hatta Papa, bu silahı şeytanın silahı ilan ederek, arbaletin kullanımını bile yasaklamıştı. Arbalet, Uzak Doğu’da icat edilse de geliştirilmesi Avrupa’da olmuştu. 

Çin’de arbaletin seri ok atan versiyonu yapılmıştı. Arbaletin üzerine konulan bir yuvaya çok sayıda ok konuyor, şarjör işlevi görüyordu. Fakat bu arbaletin attığı oklar daha kısa menzilli ve etkisiz olmakta idi. Arbaletli okçuluk özellikle deniz savaşları gibi, birebir yani göğüs göğüse savaşların olmadığı muharebelerde kullanılmış ve etkili olmuştur.

Okçuluk, neredeyse 18.yy’a kadar devam etse de, bu tarihten sonra topçulara ve tüfekli piyadelere karşı hiç şansı kalmadığından tamamen ordulardan kaldırılmıştır. Osmanlı ordusu da ateşli silahları çok etkili kullanan bir ordu olarak, 1600lerden itibaren okçuların önemi azalmış ve bir tarihten sonra tamamen kalkmışlardır. Şuanda okçuluk, bir spor olarak dünyanın her yerinde ilgi görmektedir. Ülkemizde de çok sayıda okçuluk eğitimi veren kurslar vardır. Bazıları atlı okçuluk eğitimi de vermektedir.

https://www.kuzuportal.com/2021/11/21/buyuk-iskender-kimdir-buyuk-iskenderin-hayati-buyuk-iskenderin-savas-taktikleri/